Bellek Destekleyici Teknikler
Anahtar Kelime (Bağlama Sistemi)
Bu sistem malzemelerin sunum sırasına bağlı olarak hatırlanması gereken seri öğrenme görevlerinde kullanılmaktadır. Bağlama sistemi iki basamaktan oluşmaktadır. İlk olarak öğrenilecek listedeki maddenin görsel imgesi oluşturulmaktadır. İkinci olarak her maddenin görsel imgesiyle sonraki maddenin görsel imgesi arasında bağ kurulmaktadır. Bu sistemi temel alarak geliştirilmiş olan bir teknik öykü tekniğidir bu teknikte hatırlanması gereken malzemelerden bir öykü oluşturulmakta ve öyküde geçen olaylar görsel imgelere dönüştürülmektedir. Yine bağlama sistemine bağlı olarak geliştirilmiş diğer bir teknik, anahtar kelime tekniğidir. Bu teknikte hatırlanması gereken malzemelere sessel açıdan benzeyen ve kolaylıkla imgelenebilen kelimeler kullanılmaktadır (Senemoğlu,1997). Bu teknik daha çok kelime öğretiminde kullanılır (Mastropieri, 1988). Yabancı dil öğretiminde, Türkçenin yeterince konuşulamadığı yörelerimizde Türkçe öğretiminde kullanılabilir.
ÖR/ Posner’in Kavramsal Modelini, Kavramsal Model poz verdi şeklinde söylenebilir. Her ne zaman Posner’i düşünürsem poz veren anahtar kelimeyi hatırlarım . Kelime, Posner’in “Kavramsal Modeli”ni hatırlamak için bana yardımcı olur. Anahtar Kelime Metodu yabancı dili öğrenmek için aynı zamanda oldukça yararlıdır (Litteral,2003) .
Yerleşim (Loci) Sistemi
Yerleşim sistemi M.Ö. 500 yılına dek uzanan bir geçmişe sahip en eski hatırlama tekniğidir. Bu sistemde hatırlanması gereken malzemelerle iyi bilinen sabit nitelikteki yerleşim alanları birbirine bağlanarak hatırlanır. Örneğin bir seri kelimeyi okul kafeteryasına giden yol üzerindeki belirli yerler arasında bağ kurarak hatırlamak mümkündür. Yerleşim sistemi iki basamaktan oluşur. İlk olarak bilinen bir yerleşim yerinin zihinsel imgesi doğal ve mantıklı bir sırada ezberlenir. İkinci olarak, hatırlanması gereken bir maddenin imgesi, yerleşim alanının belirli bir bölümüyle ilişkilendirilir ve malzemelerin kullanılması sırasında söz konusu yerleşim alanında zihinsel bir yürüyüş yapılır. Çok iyi bilinen bir çevrede ögelerle, hatırlanmak istenen listedeki ögeler sırasıyla eşleştirilerek imajlar oluşturulur (Senemoğlu,1997). Örneğin Mastropieri ve arkadaşları (1988), Amerika da çiçeği (flower) Florida bölgesiyle, televizyonu (television) Tallahase yerleşim birimiyle eşleştirmişlerdir. Asma (Peg) Sistemi
Bu sistem hatırlanması gereken malzemeleri daha önce öğrenilmiş olan ve çoğunlukla somut olan nesnelere asmayı içermektedir. Kullanılan somut kelimeler genellikle nesnelere olan benzerliklerine ya da nesnelerin okunuşu ile uyaklı oluşlarına göre seçilmektedir. Buna göre her sayı değişik bir nesne ile temsil edilmektedir. Kişiden istenen, 1’den başlayıp hatırlaması gereken madde kadar sayıyı belirli nesnelere karşılık gelecek şekilde ezberlemesidir. Daha sonra hatırlaması gereken maddelerle sayılara karşılık gelen somut nesnelerin etkileşimini zihinde canlandırması gerekmektedir. Örneğin daha önce hiç yazıcı görmeyen öğrencilere bu yöntemle yazıcı şöyle öğretilmiştir. Yapılacak ilk iş düğmeyi çevirmektir, bu durum deneklere çöreğin içinde bir düğme hayal ettirilerek verilmiş. Sonraki yönerge “kağıdı zincir halkanın üzerine koy” bunda da denekler içine kağıt doldurulmuş ayakkabının bir zincirle bağlandığını düşünmüşler: Bu yöntemde hatırlanması gereken birinci öge ikinci öge ile,ikinci öge üçüncü öge ile...ilişkilendirilecek şekilde öykü haline getirilir(Senemoğlu,1997). .
Daha çok listelerin öğrenilmesinde önemlidir. Listede bulunan nesne ve imgelerin numara ve imajlarla birbirleriyle ilişkilendirilmesidir(Mastropieri, 1988). Alışveriş listeleri, periyodik cetvel vs. öğrenilmesinde kullanılabilir.Hafızaya yardımcı Pegword metodu, sayılar ve tarihleri ezberlemek için yararlıdır(Litteral, 2003).
Fonetik Sistem
Bu sistem araşmacılar tarafından ilgilenilen konuya göre şekil—alfabe, sayı—harf , sayı—sessiz harf veya sese uygun sayı gibi değişik şekillerde adlandırılmaktadır. Ancak bu sistemin versiyonlarındaki ortak noktalar 0’dan 9’a kadar olan sayıların her birinin sessiz harflerle veya onlara uygun seslerle temsil edilmesi ve bu sessiz harflerin aralarına sesli harfler konarak hecelerin yada kelimelerin oluşturulmasıdır. Örneğin 1.T veya Th:3. M:4. R:5. L:6 VEYA Ch. Sh şeklinde sayılar seslere dönüştürülmektedir. Bu durunda 164359 sayısı denek tarafından Tea CheRMaiL Box olarak kodlanmakta ve bir öğretmenin kendisine bir şey postalaması şeklinde imgelenmektedir. Fonetik sistemin başlangıcı 1948’de Wickelman’ın alfabedeki harflerle sayıları eşleştirerek oluşturduğu sayı—harf sistemine dayanmaktadır. Bu sistemin diğer mnemonik sistemlere göre en önemli avantajı sayıların hatırlanmasında daha kullanışlı olmasıdır.Örnek: Mısır eski profesörlerinden bay..... şeklinde devam eden metin aslında
Baş Harf Tekniği
Örnek olarak HOMES (evler) kelimesini hatırladığınızda Amerika'daki büyük göllerin isimleri akılınıza gelir. Bu göller Huran, Ontario, Michigan, Enie, Superior'dur. (Özakkaş,2003).
Global Hızlı Okuma
Çevrimiçi